18 fevral 2020 14:19:41

Ermənilər Azərbaycan ərazisinə köçürüldüyü gündən ərazi iddiaları irəli sürüb ağlasığmaz işğallar törətsələr də, XX əsrin əvvəllərindən başlayaraq bu işğallar daha yüksək miqyas almışdır.

 

Bu tarixi faciələrin xronologiyasını diqqətinizə çatdırırıq:

 

Zəfər.Az saytı bildirir ki, 29 may 1918-ci il. Azərbaycan parlamenti (Milli Şura) Antanta dövlətlərinin davamlı təzyiqlərindən sonra Azərbaycan şəhəri İrəvanın Ermənistana verilməsi haqda qərar qəbul edir (Məsələylə bağlı Milli Şurada Fətəli Xan Xoyski Azərbaycan Milli Şurasına məlumat verir. X.Xasməmmədov, M.Y.Cəfərov, Ə.Şeyxulislamov, M.Məhərrəmov çıxış edərək İrəvan şəhərinin ermənilərə güzəşt edilməsinin mümkünsüzlüyünü bildirirlər. İki gün sonra İrəvan Milli Şurasının üzvləri Mir Hidayət Seyidov, Bağır Rzayev və Nəriman bəy Nərimanbəyov İrəvanın ermənilərə güzəştə gedilməsinə etiraz edirlər. Ancaq iyun ayının 1-də keçirilən Azərbaycan Milli Şurasının iclası bu etirazı qəbul etmir. Bununla yanaşı İrəvanın güzəştə gedilməsiylə bağlı şəhərə nümayəndə heyəti göndərmək qərara alınır”.

 

Milli Şuranın 29 may 1918-ci il iclasının protokoluna görə, siyahıda olan 28 nəfərdən 20-si bu qərarın lehinə səs verir. 1 nəfər əleyhinə olur, 3 nəfər bitərəf qalır. )

01 dekabr 1920-ci il. Azərbaycanın Zəngəzur mahalının böyük hissəsi Moskva rəhbərliyinin qərarı  ilə Ermənistana verilir.

07 iyul 1923-cü il. Moskva rəhbərliyinin qərarı ilə Dağlıq Qarabağa muxtar vilayət statusu verilir.

18 sentyabr 1923 cü il. Xankəndinın adı dəyişdirililərək, “Stepanakert” adlandırılır.

18 fevral 1929-cu il. Moskva rəhbərliyinin qərarı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasına məxsus olan 657 kv.km ərazi–Qurdbulaq, Hörədiz, Oğbun, Almalı, İtqıran, Sultanbəy, Qarsevən, Kilid və digər kəndlər, həmçinin Zəngilan rayonunun Nüvədi kəndi, Qazax rayonunun 4400 hektarlıq meşə sahəsi Ermənistana verilir.

1930-cu il. Moskva rəhbərliyinin qərarı ilə Naxçıvanın Əldərə, Lehvaz, Astazur və digər yaşayış məntəqələri Ermənistana verilir və bu ərazilər üzrə Mehri rayonu yaradılır.

1938-ci il. Moskva rəhbərliyinin qərarı ilə Naxçıvanın Sədərək və Kərki kəndlərinin bir hissəsi Ermənistana verilir.

28 noyabr 1945-ci il. Ermənistan rəhbəri H.Arutinov Stalinə müraciət edərək Dağlıq Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsini xahiş edir.

1947-1953-cü illər. Ermənistanda toplum şəkildə yaşayan 150 min nəfərdən artıq azərbaycanlı SSRİ rəhbərliyinin qərarı ilə Azərbaycana köçürülür.

1969-cu il. Laçın rayonunun Qaragöl ərazisinin, Qubadlı rayonunun Çayzəmi ərazilərinin, Qazax rayonunun Kəmərli kənd ərazilərinin, Kəlbəcər rayonunun Zod qızıl yatağı ərazilərinin bir hissəsi Moskva rəhbərliyinin qərarı ilə Ermənistana verilir.

1982-ci il. Moskva rəhbərliyinin qərarı ilə Qazax rayonunun İncədərə yaylağı, Kəmərli, Aslanbəyli, Qaymaqlı kəndləri ərazilərinin bir hissəsi Ermənistana verilir.

1986-cı il. Moskva rəhbərliyinin qərarı ilə Qazax rayonunun 2500 hektarlıq ərazisi Ermənistana verilir.

15 iyun 1988-ci il. Ermənistan Ali Soveti Dağlıq Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsi barədə qərar qəbul edir.

25 dekabr 1988-ci il. Ermənistandan 250 mindən çox azərbaycanlının deportasiya edilməsi əsasən başa çatdırılır.

01 dekabr 1989-cu il. Ermənistanın Ali Soveti Dağlıq Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsi haqda qərar qəbul edir.

18 yanvar 1990-cı il. Ermənistanın silahlı birləşmələri tərəfindən Naxçıvan Muxtar Respublikasının Kərki kəndi  işğal edilir.

20 avqust 1990-cı il. Ermənistan silahlı qüvvələri Qazax rayonun Bağanis Ayrım kəndini işğal edirlər. 5 nəfər kənd sakini öz evlərində diri-diri yandırılır.

08 avqust 1991-ci il. Ermənistan hakimiyyəti tərəfindən orada azərbaycanlıların yaşadıqları sonuncu Nüvədi kəndi boşaldılır, əhalisi döyülərək Ermənistandan qovulur.

15 yanvar 1992-ci il. Kərkicahan qəsəbəsi işğal edilir.

10 fevral 1992-ci il. Quşçular və Malıbəyli kəndləri işğal edilir.

13-17 fevral 1992-ci il. Dağlıq Qarabağın Xocavənd rayonunun Qaradağlı kəndi işğal edilir.

25-26 fevral 1992-ci il. Erməni quldur dəstələri Rusiyanın 366-cı polku ilə birlikdə Xocalı şəhərini     darmadağın edir, dəhşətli soyqırım törədirlər.

08 mart 1992-ci il. Qazax rayonunun Xeyrimli kəndi işğal edilir.

12 mart 1992-ci il. Qazax rayonunun Aşağı Əskipara kəndi işğal edilir.

12 mart 1992-ci il. Dağlıq Qarabağın Sırxavənd, Qaraşlar, Bəşirlər, Baş Güneypəyə, Orta Güneypəyə, Xatınbəyli, Manikli kəndləri işğal edilir.

07 aprel 1992-ci il. Kəlbəcər rayonunun Ağdaban kəndi zəbt edilir və yandırılır.

27 aprel 1992-ci il. Qazax rayonunun Sofulu kəndi işğal edilir.

08 may 1992-ci il. Şuşa şəhəri Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal edilir.

11 may 1992-ci il. Qazax rayonunun Qızıl Hacılı kəndi işğal edilir.

18 may 1992-ci il. Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Laçın işğal edilir.

08 iyun 1992-ci il.  Qazax rayonunun Yuxarı Əskipara kəndi işğal edilir.

10-12 dekabr 1992-ci il. Ermənistanın işğalçı qoşunları Qubadlı və Zəngilan rayonlarının Şayıflı, Seyidlər, Ərkənd, Bərəli, Qazançı, Günqışlaq, Pirveyisli, Canbar, Yuxarı Qayalı kəndlərini zəbt edirlər.

27-28 mart 1993-cü il. Kəlbəcər rayonunun Ağqaya, Mərcimək, Təzəkənd, Ağcakənd, Narışlar kəndləri işğal edilir.

02 aprel 1993-cü il. Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən Kəlbəcər rayonu işğal       edilir.

12-15 iyun 1993-cü il. Ağdam rayonunun Əliağalı, Əlimədədli, Qalayçılar kəndləri işğal edilir.

25 iyun 1993-cü il. Ağdam rayonunun Boyəhmədli, Papravənd kəndləri işğal edilir.

26 iyun 1993-cü il. Ermənilər Ağdərə şəhərini işgal edirlər.

04 iyul 1993-cü il. Füzuli rayonunun Arış, Qoçəhmədli, Qaracalı, Xatınbulaq, Gorazilli kəndləri işğal edilir.

05 iyul 1993-cü il. Ağdam rayonunun Şelli kəndi işğal edilir.

21 iyul 1993-cü il. Ağdam rayonunun Muğanlı və Şıxbabalı kəndləri işğal edilir.

22 iyul 1993-cü il. Ağdam rayonunun Mərzili, Novruzlu, Yusifcanlı, Qiyaslı, Xıdırlı, Sarıcalı, Muradbəyli kəndləri işğal edilir.

23 iyul 1993-cü il. Ermənistan silahlı qüvvələri Ağdamı işğal  edirlər.

24 iyul 1993-cü il. Füzuli rayonunun Cuvarlı kəndi işğal edilir.

15 avqust 1993-cü il. Füzuli rayonunun Aşağı Veysəlli, Yuxarı Yağlıvənd kəndləri, Cəbrayıl  rayonunun Sur, Banazur, Quşçular, Qışlaq kəndləri işğal edilir.

23 avqust 1993-cü il. Ermənistan silahlı qüvvələri Füzulini işğal edirlər.

23 avqust 1993-cü il. Ermənistan silahlı qüvvələri Cəbrayılı işğal edirlər.

31 avqust 1993 cü il. Ermənistan silahlı qüvvələri Qubadlını işğal edirlər.

28 oktyabr 1993-cü il. Zəngilan rayonunun Mincivan qəsəbəsi işğal edilir.

29 oktyabr 1993-cü il. Ermənistan silahlı qüvvələri Zəngilanı işğal edirlər